تخمین تابع تقاضای دارو برای خانوارهای ایرانی با رویکرد داده‌های ترکیبی؛

  دریافت: 17/3/93 پذیرش: 5/7/93     مقدمه: رشد هزینه‌های دارویی منجر به بالارفتن هزینه‌های سلامت می‌شود و دلیل آن می‌تواند افزایش قیمت، میزان مصرف داروها و یا هر دو باشد. هدف مطالعه حاضر، بررسی عوامل تأثیرگذار بر تقاضا و مخارج دارو بود.   روش کـار: مطالعه حاضر، یک پژوهش سری زمانی گذشته‌نگر بود که به روش پانل تحلیل شد. مطالعه حاضر با استفاده از اطلاعات پرسشنامه هزینه- درآمد خانوار مرکز آمار ایران، طی سال‌های 90-1383 برای خانوارهای شهری و روستایی کشور انجام شد. برای تعیین تأثیر متغیرهای مستقل روی مخارج دارویی از نرم‌افزار Eviews استفاده شد.   یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد که ضریب لگاریتم قیمت دارو برای خانوارهای شهری 18/0 ± 92/0 و برای خانوارهای روستایی 12/0 ± 37/0 و از نظر آماری معنادار بود. بنابراین کشش قیمتی دارو در مناطق شهری برابر با 08/0 و در مناطق روستایی 63/0 بود. اگرچه در هر دو گروه، تقاضای دارو کشش کوچک‌تر از یک داشت، خانوارهای روستایی در پاسخ به تغییرات قیمت، حساسیت بیشتری نشان می‌دادند. ضریب لگاریتم درآمد که نشان دهنده کشش درآمدی مخارج دارو است برابر 11/0 ± 35/0 برای خانوارهای شهری و 09/0 ± 94/0 برای خانوارهای روستایی بود که در هر دو گروه بیانگر ضروری بودن دارو می‌باشد.   نتیجه‌گیری: با توجه به کم کشش بودن دارو در مناطق شهری و روستایی، می‌توان گفت افزایش قیمت داروها با درصدی مشخص، مصرف دارو را در کشور به همان میزان کاهش نداده است. بنابراین با توجه به این که کاهش قیمت دارو، نمی‌تواند انگیزه زیادی در جهت افزایش مصرف ایجاد کند، ورود بیشتر بیمه در این بازار موجب افزایش کارایی در مصرف خواهد شد.